Córki Pawła Olszewskiego z pomocą Kancelarii Prawnej Anny Bufnal wniosły o jego zadośćuczynienie oraz zasądzenie na jej rzecz odszkodowania za szkodę doznaną przez Pawła Olszewskiego na skutek zatrzymania go w 1949 r., prowadzenia przeciwko niemu śledztwa oraz doprowadzenia go do śmierci przez ówczesne organy ścigania.
Olszewski Paweł urodził się 04.04.1901 r. we wsi Miodusy-Pokrzywne. Był rolnikiem i posiadał gospodarstwo rolne o powierzchni 8 ha. W chwili zatrzymania był żonaty z Michaliną Olszewską, a także był ojcem 7 dzieci.
Działacz niepodległościowy w 1942 r. wstąpił do organizacji AK, gdzie posługiwał się pseudonimem „Rataj”. Został zwerbowany przez dowódcę AK „Maciuszka”. Brał udział w napadzie w mieście Siemiatycze, gdzie rozbrojono oddział Wojska Polskiego i Armii Czerwonej. W lipcu 1945 r. został przewertowany do jednej z największych organizacji polityczno-wojskowej i zbrojnej — Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (NZW). W 1949 r. grupa, gdzie brał czynny udział Olszewski, dokonała napadu rabunkowego na Agencję Pocztową i Spółdzielnię „SCH” we wsi Perlejewo.
17 kwietnia 1949 r. w Wielkanoc Paweł Olszewski pojawił się w domu, żeby zobaczyć rodzinę i podzielić się z nimi święconym jajkiem. Wówczas został on zatrzymany. Nie miał możliwości pożegnać się ze swoją rodziną. **Zmarł w dniu 19.04.1949 r. areszcie PUBP w Bielsku Podlaskim, przebywał tam tylko 2 dni. **Najbliżsi do dnia dzisiejszego nie wiedzą, gdzie został pochowany Paweł Olszewski oraz nie mieli możliwości uczestniczyć w jego pogrzebie. Po tym wydarzeniu przykazano Michalinie Olszewskiej wracać do domu i milczeć.
Bezsporny jest fakt, że przynależność ojca wnioskodawczyni do AK oraz następnie do NZW i udział w akcjach tych organizacji stanowiły działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, oraz że w związku z tą działalnością dotknęły go represje ze strony ówczesnej władzy, tj. śmierć w trakcie toczącego się przeciwko niemu śledztwa. Celem działań Pawła Olszewskiego była walka z reżimem komunistycznym. Swoją działalnością dążył on do uzyskania niepodległości i niezawisłości Państwa Polskiego oraz niezależności od wszelkich wpływów z zewnątrz. Poświęcił on się dla dobra ojczyzny, narażając bezpieczeństwo swojej rodziny oraz swoje zdrowie i życie, ostatecznie płacąc najwyższą cenę.
Paweł Olszewski w chwili śmierci był zaledwie 48-letnim mężczyzną. Był żonaty, miał siedmioro malutkich dzieci, wymagających opieki. Posiadał marzenia i plany na przyszłość. Utrata życia odebrała mu te możliwości. Nie było mu dane dożycia dalszych lat w gronie osób najbliższych, aż do późnej starości. Jest to ogromna strata, z którą musiała się uporać jego rodzina.
Dzieci państwa Olszewskich całe dalsze życie wciąż się czegoś bały, bardzo cierpiały, musiały ciężko pracować, aby się utrzymać, a mimo to niejednokrotnie rodzina głodowała. Paweł Olszewski nie miał możliwości uczestniczyć w wychowaniu i opiece nad swoimi malutkimi dziećmi.
Rozprawa dot. działacza AK Pawła Olszewskiego pseudonim Rataj, odbyła się 08.02.2022, w Sądzie Okręgowym w Białymstoku.
Sędzia Izabela Komarzewska wymaga uzupełnienia niezbędnych dokumentów, z urzędu stanu cywilnego (m.in. aktów urodzenia oraz małżeństwa) potwierdzających pokrewieństwo z Pawłem Olszewskim, a tym samym prawo do ubiegania się o zadośćuczynienie. Ponadto Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim musi sprostować pomyłkę w dacie śmierci żołnierza AK, później Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, w postępowaniu o uznaniu go za zmarłego. Kolejną rozprawę odroczono bez terminu.
Poniżej prezentujemy materiały prasowe na temat rozprawy:
https://radio.opole.pl/104,539230,bialystok-wniosek-o-10-mln-zl-zadoscuczynienia-z