Internowanie to forma represji, której ofiarą padły przede wszystkim osoby działające na rzecz niepodległości Polski w okresie stanu wojennego, wprowadzonego 13 grudnia 1981 roku. Internowanie polegało na zatrzymaniu i przymusowym umieszczeniu w specjalnych ośrodkach odosobnienia bez formalnego wyroku sądowego. Osoby internowane były traktowane jako zagrożenie dla porządku publicznego, a decyzje o ich zatrzymaniu podejmowano z przyczyn politycznych.

Definicja internowania w świetle prawa

Internowanie w stanie wojennym było decyzją administracyjną, nieopartą na prawomocnym wyroku sądu, co oznacza, że osoby internowane nie miały możliwości obrony swoich praw przed sądem w chwili zatrzymania. Internowani byli często członkami opozycji politycznej, działaczami związkowymi, dziennikarzami, a także innymi osobami zaangażowanymi w działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. W świetle obowiązującego prawa, takie działania władz zostały później uznane za nielegalne, a osoby represjonowane mają prawo do ubiegania się o odszkodowanie i zadośćuczynienie.

Jak uzyskać odszkodowanie lub zadośćuczynienie?

Osoby, które pozbawiono wolności za prowadzoną działalność, mają prawo do ubiegania się o odszkodowanie za poniesione straty oraz zadośćuczynienie za doznane krzywdy. Prawo do odszkodowania przysługuje również najbliższym członkom rodziny osoby represjonowanej w razie jej śmierci.

Jeśli osobie pozbawionej wolności unieważniono wyrok wydany przez komunistyczny sąd, Wniosek o odszkodowanie lub zadośćuczynienie należy złożyć do sądu okręgowego lub wojskowego sądu okręgowego, który wydał postanowienie o stwierdzeniu nieważności decyzji. Termin na złożenie takiego wniosku wynosi 10 lat od daty uprawomocnienia się postanowienia. Warto pamiętać, że niektóre osoby pozbawiono wolności bez wydania wyroku. W przypadku śmierci osoby represjonowanej, prawo to przechodzi na jej małżonka, dzieci i rodziców.

Warto zaznaczyć, że zgodnie z przepisami, roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie za represje polityczne nie przedawniają się, co oznacza, że można ich dochodzić bez względu na upływ czasu od wydania decyzji o internowaniu.

Jakie dokumenty są potrzebne?

Proces ubiegania się o odszkodowanie wymaga zgromadzenia odpowiednich dokumentów. Podstawowymi dowodami są świadectwa internowania, dokumenty archiwalne, oraz akta z instytucji państwowych. W przypadku, gdy o odszkodowanie ubiega się krewny osoby internowanej, konieczne jest także przedstawienie dokumentów potwierdzających stopień pokrewieństwa, takich jak akty urodzenia czy akty małżeństwa. Dokumentacja dotycząca utraconych zarobków również jest kluczowa, ponieważ pozwala sądowi na dokładne określenie wysokości poniesionych strat.

Internowanie w czasie stanu wojennego (1981-1983) było formą represji stosowaną przez władze PRL wobec osób zaangażowanych w działalność opozycyjną. Polegało ono na zatrzymaniu i przymusowym umieszczeniu w ośrodkach odosobnienia bez wyroku sądowego, co miało na celu powstrzymanie działań na rzecz niepodległości Polski.

Wysokość odszkodowania i zadośćuczynienia

Wysokość odszkodowania jest ustalana indywidualnie na podstawie zebranych dokumentów i dowodów. Sąd bierze pod uwagę czas internowania, warunki, w jakich przebywała osoba internowana, oraz wpływ internowania na jej życie i zdrowie. Średnie kwoty odszkodowań mogą się różnić w zależności od indywidualnych okoliczności, dlatego ważne jest, aby zgromadzić jak najwięcej dokumentów potwierdzających doznane szkody i krzywdy.

W przypadku zadośćuczynienia świadczenia przyznawane są za doznane krzywdy fizyczne, psychiczne i moralne. Jest to rekompensata za cierpienie represjonowanego.

Rola adwokata

W procesie dochodzenia odszkodowań za internowanie pomoc adwokata lub radcy prawnego może okazać się nieoceniona. Adwokat pomoże sporządzić wniosek, przeanalizować stan prawny oraz orzecznictwo, a także reprezentować wnioskodawcę przed sądem. W przypadku niekorzystnego rozstrzygnięcia,  może złożyć apelację. W sprawach szczególnie zawiłych, adwokat oraz radca mogą również wystąpić z kasacją, co może być kluczowe dla uzyskania korzystnego wyroku.

Internowanie w stanie wojennym – podsumowanie

Internowanie w stanie wojennym było drastycznym naruszeniem praw człowieka, za które obecnie przysługuje odszkodowanie i zadośćuczynienie. Dla wielu osób, które doświadczyły represji, możliwość uzyskania odszkodowania jest nie tylko formą rekompensaty materialnej, ale również moralnym zadośćuczynieniem za doznane krzywdy.